Woliera Strona Główna Woliera
Forum dla milosnikow ptactwa

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  AlbumAlbum

Poprzedni temat «» Następny temat
Przesunięty przez: Kamil Kowalski
2006-10-17, 17:44
Genetyka-jastrzębiatość u kur
Autor Wiadomość
sroszkowski 
Specjalista
Założyciel Forum!



Województwo: mazowieckie
Pomógł: 7 razy
Wiek: 69
Dołączył: 08 Lip 2006
Posty: 1788
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2006-09-02, 21:43   Genetyka-jastrzębiatość u kur

Jastrzębiatość ubarwienia u kur


Nie można prowadzić planowej pracy hodowlanej bez zasad genetyki. Ileż to problemów sprawia hodowcom kojarzenie osobników w obrębie barwy niebieskiej. Wiele osób sprowadza doskonałej jakości materiał hodowlany z Zachodu Europy. Po pewnym okresie czasu – nie trwa to zazwyczaj dłużej niż dwa lata – stado stopniowo zatraca swoje wzorcowe cechy. Dziwimy się: dlaczego przy kojarzeniu niebieski x niebieski wychodzi czarny? Podobnie jest z potężną grupą kur jastrzębiatych. Niby rodzice mają piękne prążkowanie piór, ale już u potomstwa ta regularność prążkowania zanika. Efekt jest taki, że prędzej czy później rezygnujemy z hodowli odmian niebieskich i jastrzębiatych.
A wcale tak nie musi być!

Niestety polska nauka nas nie rozpieszcza. Jeżeli już pojawiają się publikacje z zakresu genetyki to napisane są zbyt trudnym językiem, najczęściej niestrawnym dla przeciętnego miłośnika ptaków. Niniejszy materiał jest próbą „opowiedzenia” tych trudnych zagadnień z punktu widzenia hodowcy. Nie ukrywam, że przez kilka ładnych lat „uczyłem się” hodowli ptaków w obrębie tych dwóch grup genetycznych i była to bardzo mozolna i trudna nauka.
Dla uproszczenia przyjmijmy, że kury jastrzębiate są kurami czarnymi tyle, że z poprzecznymi białymi prążkami (przerwami). W rzeczywistości występują również prążkowania na innych tłach na przykład żółtym lub czerwonym (patrz zdjęcie). Na czym więc polega jastrzębiatość? Polega ona na tym więc, iż pióro podzielone jest na mniej lub bardziej regularne paski, a te paski są generowane przez gen „jastrzębiatości” oznaczany w literaturze symbolem „B”, który wyhamowuje odkładanie się czarnego barwnika w określonych miejscach piór. W Niemczech gdy paski te są wąskie i regularne wtedy mówi się o odmianach prążkowanych. Jako doskonały w tym przypadku przykład może posłużyć rasa plymouth rock. Natomiast w przypadku pręgowania mniej regularnego mówimy o jastrzębiatości. Dla czystości wywodu zostawmy jednak odmiany prążkowane, a tym bardziej na żółtym lub czerwonym tle i skoncentrujmy się na barwie czarnej.
Trzeba koniecznie dodać, że w przypadku genu jastrzębiatości mamy do czynienia z pewną wyjątkowością, a mianowicie jest on sprzężony nierozerwalnie z płcią. Co to oznacza? Ponieważ dziedziczna jednostka powodująca występowanie tej cechy znajduje się w chromosomie X. Dwa chromosomy XX mają koguty (samce), natomiast jeden X kury (samice). Pojedyncza kopia genu jastrzębiatości prowadzi do powstania szerokich czarnych pasków oraz wąskich paków białych. Gdy ten gen (koguty) występuje w dwóch kopiach występujące na przemian ciemne i białe paski (prążki) są równe. W praktyce oznacza to, że koguty są „jaśniejsze” natomiast kury „ciemniejsze”. Zdarzają się jednak przypadki, że koguty są równie „ciemne” jak kury. W takim przypadku oznacza to posiadanie jednego (podobnie jak kury) a nie dwóch kopi genu jastrzębiatości. Takie „ciemne” koguty w żadnym wypadku nie nadają się do dalszej pracy hodowlanej nie są bowiem „czyste” genetycznie.
Ma to swoje przełożenie na wygląd piskląt. Nawet u jednodniowych kurczaków można odróżnić płeć. Koguty mają dużą jasną „kropkę” na głowie, jasny puch i jasne piersi, kurki natomiast ciemny puch, ciemne piersi i niewielką jasną plamkę na głowie. Kurki mają też ciemne nogi oraz dziób – skąd wniosek, że gen jastrzębiatości uwidacznia się nie tylko w rysunku piór, ale też i w innych częściach ciała. Gen jastrzębiatości generuje także barwę oczu. Okazuje się, że takie ptaki mają zawsze pomarańczowoczerwone do czerwonych oczy, a w przypadku kur bojowych także perłowe. Nie spotyka się ptaków o brązowych oczach.
Jak więc widać poszczególne geny wzajemnie się przenikają.
Zajmijmy się teraz praktyczną częścią zagadnienia. Przypominam, że poruszamy się, dla jasności wywodu, w obrębie czarnej barwy piór. Bardzo interesujące jest kojarzenie ptaków jastrzębiatych i czarnych w zależności od płci.
Czarny kogut x jastrzębiata kura
Kogut nie wnosi żadnej kopi genu jastrzębiatości. Kura natomiast, u której występuje jeden chromosom X wnosi tylko jedną jego kopię. W wyniku takiego krzyżowania wszystkie kurki nie będą jastrzębiate, ponieważ ich chromosom X może pochodzić wyłącznie od ojca, a ten, jak wiadomo był czarny, nie miał więc takiego genu. W przypadku kogutków, które przypomnijmy mają dwa chromosomy XX, jeden z nich pochodzi od jastrzębiatej matki a drugi od czarnego koguta. Nie mają więc dwóch chromosomów jastrzębiatych lecz jeden, a przez to są mieszańcami. Do dalszych krzyżówek, których celem jest uzyskanie czystego jastrębiatego stada, powinno się używać wyłącznie kogutów „czystych” genetycznie, posiadających dwa geny jastrzębiate. Aby do tego dojść trzeba w umiejętny sposób prowadzić kolejne krzyżówki.
Jastrzębiaty (czysty) kogut x czarna kura
Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja gdy mamy do dyspozycji czystego jastrzębiatego koguta i czarną kurę. Wtedy całe potomstwo wychodzi jastrzębiate, przy czym koguty są znowu mieszańcami, a więc posiadają jedynie jeden gen jastrzębiatości na jednym chromosomie X, natomiast na drugim chromosomie X gen czarny. Kurki, jak już była mowa powyżej, otrzymują zawsze w spadku gen jastrzębiatości z chromosomem X.
Jastrzębiaty (mieszany) kogut x jastrzębiata kura
W takim przypadku otrzymamy zarówno czyste jak i mieszane koguty jastrzębiate. Kury natomiast będą na poły jastrzębiate ponieważ ojciec do jednego chromosomu miał przyporządkowany gen jastrzębiatości, a na poły czarne gdyż do drugiego chromosomu miał przyporządkowany gen czarny.
Jastrzębiaty (czysty) kogut x jastrzębiata kura
Jest to najbardziej pożądane zestawienie. Zarówno kury są jastrzębiate jak i czysto jastrzębiate koguty.

* * *

Mam nadzieję, że powyższy artykuł uświadomi niektórym skąd te przykre niespodzianki w ich hodowli. Nie wystarczy bowiem kupić gdzieś jastrzębiatej kury i skrzyżować ją z jakimś jastrzębiatym kogutem. Planowa praca hodowlana wymaga wielu lat cierpliwości i uczy pokory. Sam, chociaż hoduję odmiany niebieskie i jastrzębiate od lat, mam świadomość, jak dużo muszę się jeszcze nauczyć. Ostatnio marzy mi się wyhodowanie odmiany czubatki polskiej bursztynowej. W tym przypadku mam do czynienia nie tylko z genami uwarunkowującymi jastrzębiatość w obrębie czarnej barwy, ale dodatkowo jeszcze trzeba włączyć do „programu” inne geny warunkujące barwę żółtą lub czerwoną. Na razie wyniki są mizerne. Wśród pięćdziesięciu odchowanych kurczaków nie ma praktycznie dwóch jednakowych. Ale tak zawsze jest na początku, że jedynie kilka procent populacji przejawia pożądane cechy. Jak będzie w następnych latach? Zobaczymy.

Stanisław Roszkowski
PS. Jest to robocza wersja materiału, który przygotowuję do październikowego numeru "Woliery". Z całą pewnością zostanie jeszcze poprawiona i uzupełniona.

Przy pisaniu niniejszego opracowania korzystałem z następujących źródeł.
1. Esther Verhoef, Add Rijs – Kippnen Encyklopedie.
2. Frank Peschke, Fritz Schene – Amatorska Hodowla Kur
3. Eberhard Fritzsch - Gefluge Zautung
4. Michael von Luttwitz – Gefluge Borse
Ostatnio zmieniony przez Markus Kurspiot 2010-03-07, 15:12, w całości zmieniany 3 razy  
 
 
Szymon Woźniak 


Pomógł: 1 raz
Dołączył: 20 Sie 2006
Posty: 117
Wysłany: 2006-09-25, 18:11   

bardzo ciekawy arykuł.czy mógłby Pan napisać na temat czubatek łuskowanych?
pozdrawiam Szymon Woźniak
 
 
Dawid Szikora 
MŁODSZY REDAKTOR


Województwo: lubelskie
Wiek: 31
Dołączył: 16 Sie 2006
Posty: 89
Skąd: Kurów
Wysłany: 2006-09-26, 16:26   

Artykuł o czubatkach łuskowanych znajduje się w numerze specjalnym ,,Woliery" pt ,,Kury czubate".
 
 
Szymon Woźniak 


Pomógł: 1 raz
Dołączył: 20 Sie 2006
Posty: 117
Wysłany: 2006-09-26, 19:15   

wiem ale nie ma w nim informacji o genetyce tych odmian barwnych.jest opisane jak powinno wyglądać właściwe łyskowanie.ale dokładniejszej genetyki nie ma
 
 
przemek89 



Województwo: wielkopolskie
Pomógł: 1 raz
Wiek: 34
Dołączył: 01 Sie 2006
Posty: 146
Skąd: Koło / Lublin
Wysłany: 2007-11-20, 00:00   

manie stanisławie znalazłem pewne niescisłosci (byc moze jest to zwykła pomylka) mianowicie koguty nie moga przekazywac dwóch genów XX poniewaz to ich gamety (komórki rozrodcze - ) plemniki okrelaja płeć potomstwa dlatego koguty jak kazdy osobnik płci meskiej (samiec) posiadają w gametach chromosomy XY, natomiast kury posiadaja obydwia chromosomy XX. reszta zgadzała by sie (chyba :) )
Ostatnio zmieniony przez przemek89 2007-11-20, 00:02, w całości zmieniany 2 razy  
 
 
 
pawelw 


Województwo: podlaskie
Dołączył: 30 Gru 2006
Posty: 4
Wysłany: 2007-11-20, 08:10   

U ptaków jest odwrotnie niż u ssaków, to samce są płcią homogametyczną, więc mają XX, a samice są płcią heterogametyczną, więc mają XY.
 
 
Rocki 
Robert



Województwo: Mazowieckie
Pomógł: 25 razy
Wiek: 34
Dołączył: 21 Lip 2006
Posty: 1290
Wysłany: 2007-11-20, 15:59   

Kituś, u ptaków jest inaczej niż u innych zwierząt. Samiec mam chromosomy XX, a samica XY.
Sam wywnioskuj z dalszej treści swojego posta, skoro kogut przekazuje zawsze chromosom X to nie może mieć innego chromosomu! A kura przekazuje albo X albo Y... jeśli kura przekazuje Y to wykluje się samica, a jeśli nie to samiec...
 
 
przemek89 



Województwo: wielkopolskie
Pomógł: 1 raz
Wiek: 34
Dołączył: 01 Sie 2006
Posty: 146
Skąd: Koło / Lublin
Wysłany: 2007-11-21, 00:50   

nom ale to nie moze byc inaczej u ptaków bo w koncu komórka jajowa (oocyt) nie moze warunkować jaka płeć ma miec potomek natomiast plemnik (spermatogonium) jak u kazdego samca, osobnika płci meskiej - warunkuje czy potomek bedzie samcem czy samicą. i o jest u wszystkich zwierząt które rozmnażaja sie płciowo, nie ma innej mozliwosi. i kogut nie moze przekazac tylko X bo równie dobrze moze przekazac Y, jest 50% wystąpienia jednego i drugiego allelu sprzeżonego z płcią.

[ Dodano: 2007-11-24, 22:37 ]
wiecie nurtował mnie ten temat i przy najblizszej okazji wypytałem sie mojej nauctzycielki od biologi jak to jest z tym dziedziczeniem płci u ptaków i musze przyznac racje tym ktorzy twierdzili ze płeć przekazywana i uwarunkowana jest tylko od komórki jajowej dlatego przepraszam - głównie pana Roszkowskiego - i innych których moja wypowiedzią uraziłem i prosze o wybaczenie za takie pochopne wnioski jednak uwazałem ze wszystkie organizmy rozmnazajace sie płciowo mają uwarunkowany rodzaj płci dzieki plemnikom czyli komorką rozrodczym samca. jeszcze raz przepraszam i prosze o wybaczenie :/ :ops: :hmm: :? :(
_________________
biolog, moze przyszły student weterynarii
 
 
 
Markus Kurspiot 
STARSZY REDAKTOR
Kurczaczek



Województwo: opolskie
Pomógł: 6 razy
Dołączył: 13 Maj 2007
Posty: 541
Skąd: Głogówek
Wysłany: 2010-03-07, 15:18   

Poniżej wklejam kilka zdjęć moich jastrzębiatych kur (czubatki polskie bezbrode- białoczuby):

P1070490.JPG
kury jastrzębiate
Plik ściągnięto 12688 raz(y) 76,33 KB

P1070489.JPG
jastrzębiata kura
Plik ściągnięto 12689 raz(y) 79,77 KB

_________________
Markus Kurspiot
www.markuskury.pl
 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Strona wygenerowana w 0,05 sekundy. Zapytań do SQL: 19